Waarom ben ik zo aantrekkelijk voor een persoon met narcistische persoonlijkheidskenmerken?
Hoe is het mogelijk dat mensen op allerlei gebied succesvol zijn en ogenschijnlijk hun zaakjes voor elkaar lijken te hebben en toch levenslang in een destructieve relatie blijven hangen of keer op keer weer in een destructieve relatie belanden
Codependentie is een ontwikkelingstrauma welke in de vroege jeugd ontstaat bij een onveilige hechting. Voor mij beter uitgedrukt als een defect op zelfliefde.
Als een kindje geboren wordt heeft het om te kunnen overleven allerlei praktische zaken nodig zoals: voeding, kleding etc. Maar zeker zo belangrijk is liefde, en wel onvoorwaardelijke liefde. Zonder liefde overleeft een baby niet. Wij mensen willen verbinding maken, dat zit in onze natuur. In onze eerste levensjaren doen wij dit met onze ouders/verzorgers. Kinderen spiegelen zich aan de ouders. Ieder menselijk wezen/kind wil gezien en gehoord worden. Ieder kind heeft het gevoel nodig dat hij of zij geliefd wordt, dat je het waard bent om van te houden. Krijgt een kind deze liefde niet consistent, niet onvoorwaardelijk dan ontstaat er trauma. Het kind wat niet consistent deze onvoorwaardelijke liefde ontvangt zal emotionele pijn voelen. Een jong kind heeft het nodig door de ouder geholpen te worden bij het reguleren van emoties. Het is belangrijk dat een ouder op een gezonde manier het kind begrenst en het kind niet persoonlijk afwijst. Zo leert een kind dat alle emoties er mogen zijn en leert zo dat er onvoorwaardelijk van hem of haar gehouden wordt. Wordt een kind niet geholpen bij dit reguleren van emoties dan spreken we van emotionele verwaarlozing. Emotionele verwaarlozing zorgt voor emotionele ondervoeding, oftewel leegte.
Een kind wat zich spiegelt aan de ouder/opvoeder en in de spiegel geen onvoorwaardelijke liefde ziet zal op onbewust niveau de conclusie trekken niet goed genoeg te zijn om van te houden zoals hij of zij authentiek is. Het jonge kind ontwikkelt zo een intens gevoel van schuld en schaamte. Het voelt voor het kind niet veilig zichzelf te zijn. Het jonge kind kan deze emotionele pijn niet aan en zal een manier zoeken om deze intense pijn niet meer te hoeven voelen. Zo ontstaat er een beschermingsmechanisme ook wel overlevingsmechanisme genoemd. Het kind zal zijn gedrag gaan aanpassen op wat door de ouder gewenst is en met liefde beloond wordt. Het kind zal zo dus een “vals” zelf ontwikkelen in plaats van een gezonde identiteit. Een zelf geconstrueerde “persona”. Op deze manier bevriest het kind de pijn. Ons brein is pijn vermijdend en erop ingesteld bij de pijn weg te blijven. Bij pijn schieten we automatisch in onze overlevingsstand. Het kind leert op deze manier dat hij/zij niet op zijn eigen (authentieke) gevoelens kan vertrouwen. Het kind zal dus weinig tot geen zelfvertrouwen en eigenwaarde ontwikkelen en moeite hebben zichzelf te zijn. Op deze manier gaat het kind steeds meer uit verbinding met het “ware” zelf. Als het kind een behoefte aangeeft en hier wordt door de ouder of verzorger op gereageerd met bijvoorbeeld een uitspraak zoals: “je zou eens moeten weten wat ik allemaal wil”. Of: dat ga je maar lekker doen als je later voor jezelf zorgt”. De behoeften van het kind worden door de ouder/opvoeder niet serieus genomen. Het kind zal zijn eigen behoeften niet meer aangeven. Het kind krijgt zo het gevoel dat hij of zij egoïstisch is als hij/zij aan de eigen behoeften wil voldoen. Het kind leert zichzelf af te wijzen. Het kind dient ervoor om de ouder zich goed te laten voelen over zichzelf terwijl het juist andersom zou moeten zijn. Het kind wordt zo een “human do-ing” in plaats van een “human be-ing”. In het volwassen leven hebben het valse zelf en het gewonde kind de regie over het leven
Dit ontwikkelingstrauma ontstaat in gevallen waarin een van de twee ouders (verborgen) narcistische persoonlijkheidskenmerken heeft en de andere ouder codependente persoonlijkheidskenmerken heeft. In dit geval bedoel ik met de codependent gedrag degene met het defect op zelfliefde. Bij verslaafde ouders of andere emotioneel niet beschikbare ouders of opvoeders.
Je bent op deze manier als persoon met codependent gedrag geprogrammeerd als gever. Je stemt jezelf helemaal af op de ander. Je kunt heel veel aandacht en liefde geven en heel moeilijk ontvangen. Eigenlijk ben je pas in staat te ontvangen als je alles van jezelf weggegeven hebt, dan pas voel je je veilig in je eigen vel. Zo kun je begrijpen dat zelfliefde een negatieve lading heeft gekregen, zelfzorg en zelfliefde betekent afwijzing van degene wie jij liefhebt. Het is in je helingsproces dus heel belangrijk deze negatieve lading te herkennen en te neutraliseren. Dit is nodig om zelfliefde te gaan ontwikkelen.
Dit is nu juist wat er gebeurt in de relatie met de narcist. De persoon met de narcistische persoonlijkheidskenmerken heeft nauwelijks iets te geven. Dit maakt waarom iemand met codependente persoonlijkheidskenmerken en de persoon met narcistische persoonlijkheidskenmerken als een magneet tot elkaar aangetrokken worden. De persoon met de narcistische gedragingen omdat er heel veel te halen valt en de persoon met codependent gedrag omdat er heel veel te geven is. Beiden zullen zich heel veilig en vertrouwd voelen in dit patroon. Dit patroon wordt ook wel “traumabonding” genoemd. De codependente persoon verlangt wel naar liefde en verbinding in de relatie. Ondanks dat de codependent deze liefde en verbinding in de relatie niet zal ontvangen, zal de persoon met codependent gedrag in de meeste gevallen toch in de relatie blijven en niet bij machte zijn de relatie te verbreken. De relatie zal hem of haar zelfs helemaal uithollen en leegzuigen en kan zelfs tot depressie leiden. De codependente persoon zal namelijk bij het verbreken van de relatie met zijn eigen diepe gevoelens van schuld en schaamte in aanraking komen. Deze gevoelens zijn zeer heftig. Dit zorgt voor zo’n graving dat de codependente persoon in de meeste gevallen weer terug in de relatie met de (verborgen)narcist gaat. Je kan je alleen veilig voelen in je eigen vel in een relatie, hoe destructief deze ook is. Als je dit patroon niet gaat doorzien en je foute programmering niet gaat herschrijven heb je als het ware “levenslang”. Je kan geen vervulling vinden in een (toxische)relatie maar ook niet in jezelf. Vaak gaat dit leiden tot donkere depressieve gevoelens en eenzaamheid.
Misschien kom jij uit een gezin waar alles ogenschijnlijk koek en ei leek. Echter het plaatje voor de buitenwereld moest altijd kloppen. Er werd nooit over gevoelens gesproken. Voelde je je schuldig en schaamde je je als jij niet aan dit plaatje voldeed. Het kan dan zomaar dat jij manipulatie en onderdrukken van jou persoon binnen een relatie nauwelijks herkent. Gaslighting is voor jou normaal, met de paplepel ingegoten. Je hebt dan nooit de ruimte gekregen een gezonde identiteit te ontwikkelen en als autonome persoon in het leven te staan.
Ik ben van mening dat we kunnen helen van dit trauma, van codependent gedrag. De eerste belangrijke stap is bewustwording. Bewust worden van je foute programmering, je foute data. Inzicht krijgen dat jij je programma niet bent. Het is een attachment waar je van kunt onthechten. Er dienen diverse stappen genomen te worden om weer in verbinding te komen met je ware zelf. Het ware zelf zal ontdooit moeten worden om verder te kunnen ontwikkelen en groot te groeien. Hiervoor zal zeker ook het getraumatiseerde innerlijk kind gezien en gehoord moeten worden. Het ontwikkelen van onvoorwaardelijke liefde voor jezelf zal de uiteindelijke genezing zijn. Het mooie is dat jouw ware zelf altijd al onvoorwaardelijk van je gehouden heeft.
Belangrijk om te beseffen is dat we dit onbewuste trauma generatie op generatie doorgeven. Alleen daarom al zouden we de verantwoording moeten nemen ons zelf te ontwikkelen.